Coś, co nie ma pojęcia o siedzeniu, uznało, że wie najlepiej, na czym nam będzie wygodnie

Czy zachwyca prostotą miękkich łuków, jak projekt Michaela Thoneta z 1859 roku? Czy bawi się grawitacją, jak Marcel Breuer, który 1928 roku zaszokował świat modernistycznym krzesłem „B32/Cesca”? A może stawia na geometryczną ascezę i minimalizm, dzięki którym do historii designu przeszli w latach 70. XX wieku swym siedziskiem z włókna szklanego Charles i Ray Eamesowie?

Nic z tych rzeczy. Sztuczna inteligencja ma własny pomysł na to, jak projektować meble dla ludzi. Właśnie stworzyła pierwsze krzesło, które wkrótce trafi do produkcji.

Pod okiem mistrza

Krzesło o nazwie „AI” (od Artificial Intelligence, SI) zaprezentowano podczas tegorocznego Międzynarodowego Tygodnia Mebli i Projektowania „Salone del Mobile” w Mediolanie w kwietniu.

To pierwszy mebel zaprojektowany przez SI, który będzie wytwarzany masowo. Stoi za tym francuski architekt Philippe Starck, jeden z najbardziej znanych designerów naszych czasów. Znany jest ze swoich mistrzowskich projektów w meblach, wnętrzach, produktach, przemyśle i architekturze.

Projektuje od jachtów po szczoteczki do zębów. Starck już dawno nawiązał współpracę z włoskim Kartell’em, specjalizującym się w projektowaniu i produkcji wysokiej jakości mebli z tworzyw sztucznych. Zaprojektował dla Kartell’a m.in. kilka słynnych modeli krzeseł („La Marie”, „Duch Ludwika”).

Do kreacji krzesła z użyciem SI wykorzystał prototypowe oprogramowanie do projektowania trójwymiarowego i zaprosił specjalistów z dziedziny programowania designu przyszłości z Autodesk. Zespół otrzymał zadanie rozpisania algorytmów do zaprojektowania krzesła, które będzie wygodne, zbudowane z jak najmniejszej ilości materiałów, estetyczne, eleganckie, wytrzymałe i minimalistyczne, jak inne projekty Starck’a.

Algorytm przetwarzania instrukcji i pojęć dał wynik w postaci projektu ciekawego krzesła. Tylko kto w tym procesie jest twórcą? Starck oświadczył w mediach społecznościowych, że udział człowieka miał jedynie pomóc sztucznej inteligencji w projektowaniu.

System mozolił się i zmontował wiele obrazów, by na koniec stworzyć nowe, krzykliwe, często koślawe wzory

– To nie jest krzesło stworzone przeze mnie. To jest krzesło stworzone przez sztuczną inteligencję. To jest zdecydowanie przyszłość – mówił Starck.

Przedstawiciele Autodesk wyjaśniali z kolei, że innowacja w projektowaniu z użyciem SI zdecydowanie zwiększy możliwości projektanta w zakresie wydajności i innowacyjności.

Wyprostować, co niezgrabne

Projektanci Philipp Schmitt i Steffen Weiss w 2018 roku postanowili sprawdzić, czy zestaw sieci neuronowych może stworzyć nowoczesny „klasyk designu”. W ramach projektu CHAIr Schmitt z Nowego Jorku i berlińczyk Weiss przez kilka miesięcy współpracowali przez Skype.

Kontradyktoryjną (przeciwstawną) sieć neuronową (GAN) przeszkolili na zestawie 562 projektów krzeseł z XX wieku, które znaleźli na stronie Pinterest, serwisie do kolekcjonowania i porządkowania materiałów wizualnych.

Ich GAN składa się z dwóch sieci neuronowych: pierwsza z nich jest zaprogramowana, aby patrzeć na obrazy i nauczyć się generować podobne, podczas gdy druga określa, czy tak powstały obraz wygląda jak krzesło i próbuje go udoskonalić. Zaprojektowali program do kreowania wyłącznie za pomocą obrazów.

Algorytmy wygenerowały setki abstrakcyjnych form, będących bardziej miksem innych projektów niż funkcjonalnymi meblami – niektóre z nich nie mają siedzisk, inne nie mają szans ustać. System mozolił się i zmontował wiele obrazów, by na koniecstworzyć nowe, krzykliwe, często koślawe wzory.

Schmitt następnie wybrał kilka projektów i udoskonalił je w szkicach 3D, uwzględniając faktyczne zmienne i ograniczenia. Powstały cztery miniaturowe prototypy, które teraz projektanci konstruują wspólnie ze stolarzem. SI została wykorzystana jako pośrednie narzędzie, dając „wizualną podpowiedź” projektantom, którzy dokończyli dzieło. Krzesła i projekt zostaną zaprezentowane w Wiedniu, w trakcie majowej wystawy w Muzeum Sztuki Użytkowej na Vienna Biennale for Change 2019.

„Nr 14”, „Jajo” i „Duch Ludwika”

Czy SI zostanie cenionym projektantem, a krzesło „AI” Starck’a kolejną ikoną? Designerskie meble minionych dwóch stuleci do tej pory produkowane są masowo. Ich projekty są wykorzystywane do nowych koncepcji, a prototypy są warte bajońskie sumy.

Jedno z najsłynniejszych krzeseł na świecie, produkowanych do tej pory, powstało w 1859 roku. Stoi za nim niemiecko-austriacki stolarz Michael Thonet. Krzesło z wyginanego drewna nazwane „Nr 14” podbiło francuskie i austriackie kafejki, na obrazie umieścił je Henri Toulouse-Lautrec, a w swojej pracowni miał je Pablo Picasso.

Premiera znanego fotela „Egg” miała miejsce 100 lat później. Twórcą prototypu z 1958 roku był duński architekt Arne Jacobsen. Fotel „Jajo” jest bodajże najbardziej rozpoznawalnym meblem wszech czasów, a jego twórca przeszedł dzięki niemu do historii światowego designu. Panton, kolejne z najbardziej znanych modeli krzesła na świecie, to symbol lat sześćdziesiątych i najsłynniejsze dzieło duńskiego projektanta Vernera Pantona. Wciąż zachwyca nowoczesnym kształtem.

Francuz Starck dla firmy Kartell w 2002 roku zaprojektował „Ducha Ludwika” – przezroczyste krzesło wzorowane na stylu z czasów Ludwika XV, które zawładnęło duszami wielu meblowych estetów.

Najdroższe designerskie meble, ikony swoich czasów, warte są ogromne sumy. W 2009 r. brązowe skórzane krzesło „Dragons” niedocenionej za życia irlandzkiej projektantki Eileen Gray sprzedano za ponad 28 milionów dolarów, ustanawiając tym samym rekord dla mebli z XX wieku. Meble warte są mnóstwo pieniędzy. Według badania przeprowadzonego przez Grand View Research, globalny rynek meblarski osiągnie za pięć lat wartość 718,3 miliardów dolarów.

• design
• meble
• MIT
• projektowanie
• wzornictwo użytkowe