Czy zajmowanie się sztuczną inteligencją przekłada się na wyższe zarobki? Przedstawiamy raport OPI PIB „Ekonomiczne losy absolwentów kierunków informatycznych ze specjalizacją SI w latach 2014-2018”
Eksperci zajmujący się sztuczną inteligencją alarmują, że branży brakuje specjalistów. Taka sytuacja nie jest korzystna dla firm, które chcą tę technologię stosować. Ale przekłada się na wyższe zarobki dla pracowników. Absolwenci kierunków informatycznych ze specjalizacją związaną z SI zarabiają więcej. Z ważnym zastrzeżeniem – kobiety dostają znacznie mniej od mężczyzn.
Takie są najważniejsze wnioski z badania ekonomicznych losów absolwentów kierunków informatycznych ze specjalizacją SI w latach 2014-2018. Raport przygotowało Laboratorium Analiz Statystycznych i Ewaluacji Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego (OPI PIB jest wydawcą portalu sztucznainteligencja.org.pl).
Specjaliści od sztucznej inteligencji już w pierwszym roku po ukończeniu studiów zarabiają średnio o 13 proc. więcej niż absolwenci kierunków informatycznych niezwiązanych z SI. Różnica ta z czasem rośnie
Na potrzeby raportu przyjęto, że „absolwenci kierunków informatycznych ze specjalizacją SI” to ci, którzy ukończyli kierunki informatyczne polskich uczelni, na których w latach 2010-2018 powstało co najmniej siedem prac magisterskich (lub równorzędnych), które w tytule bądź słowach kluczowych zawierały terminy z obszaru SI. Lista terminów została ustalona na podstawie analizy prac i wskazówek ekspertów z dziedziny.
Liczby wskazują, że miesięczne wynagrodzenie takich specjalistów już w pierwszym roku po ukończeniu studiów wynosiło średnio 3362 zł brutto i było o 13 proc. wyższe od średnich zarobków absolwentów kierunków informatycznych niezwiązanych z SI. Natomiast w stosunku do średniego wynagrodzenia po ukończeniu kierunków nieinformatycznych było o ponad jedną trzecią wyższe (36 proc.). Różnice te rosną z czasem i cztery lata po studiach specjaliści SI zarabiali średnio 5661 zł brutto – to o 15 proc. więcej niż informatycy niezwiązani z SI i prawie o połowę więcej (47 proc.) od innych absolwentów.
Na wysokość pensji w dużym stopniu wpływa doświadczenie zawodowe. Ci z absolwentów SI, którzy pracowali już podczas studiów (a jest ich niemal połowa), w pierwszym roku po obronie zarabiali o 44 proc. więcej niż osoby bez doświadczenia (cztery lata po uzyskaniu dyplomu różnica ta się zmniejsza i wynosi tylko 17 proc.).
– Dane dotyczące zarobków świeżo upieczonych absolwentów mogą być zaniżone przez to, że studenci i świeżo upieczeni absolwenci często wybierają inną formę zatrudnienia niż umowa o pracę – tłumaczy nam dr Aldona Tomczyńska, główna specjalistka badawczo-techniczna Laboratorium Analiz Statystycznych i Ewaluacji. Dodaje, że laboratorium pracuje nad bardziej pogłębioną analizą danych, która uwzględni też zróżnicowanie zarobków w zależności od miejsca zamieszkania (wedle danych GUS w Warszawie są one przeciętnie o jedną czwartą wyższe niż średnia dla całego kraju).
Warto też pamiętać, że dane dotyczące średnich zarobków Polaków podawane przez GUS są zbierane tylko od firm zatrudniających od 9 osób wzwyż, czyli pomijają cztery miliony zatrudnionych, którzy zarabiają przeciętnie o 1,5 tys. złotych mniej, niż wynosi średnia pensja. Dane o zarobkach absolwentów uczelni pochodzą zaś z ZUS-u, który rejestruje wszystkie odprowadzane składki, niezależnie od wielkości firmy czy rodzaju zatrudnienia.
Kobiety zajmujące się zawodowo informatyką w obszarze sztucznej inteligencji zarabiają nawet o jedną trzecią mniej niż mężczyźni. Trudno przy tym powiedzieć, dlaczego dysproporcja w tej branży jest akurat tak wielka – średnio Polki zarabiają o 18,5 proc. mniej niż Polacy
Niezależnie od kierunku studiów wyższych kobiety zarabiają mniej, a różnica ta rośnie w miarę stażu pracy. Średnie miesięczne wynagrodzenie mężczyzn, którzy ukończyli kierunki informatyczne ze specjalizacją SI, było od 38 proc. (w pierwszym roku) do 53 proc. (w czwartym roku po studiach) wyższe niż kobiet. Oznacza to, że kobiety zajmujące się zawodowo informatyką w obszarze sztucznej inteligencji zarabiają nawet o jedną trzecią mniej niż mężczyźni. Trudno przy tym powiedzieć, dlaczego dysproporcja w tej branży jest akurat tak wielka – średnio Polki zarabiają o 18,5 proc. mniej niż Polacy.
Dysproporcję tę widać wyraźniej, gdy spojrzeć na medianę wynagrodzeń (mediana to wartość występująca dokładnie pośrodku, tu oznacza, że połowa pensji jest od niej wyższa, a połowa – niższa). Rok po uzyskaniu dyplomu kierunków informatycznych o specjalizacji SI wynosiła 3438 zł w przypadku mężczyzn, a 2442 zł w przypadku kobiet. Cztery lata po ukończeniu takich studiów panowie zarabiali już 6124 zł brutto, panie zaś 3816 zł brutto.
Wybór kierunku studiów nieznacznie wpływa na późniejszą formę zatrudnienia. Cztery lata po uzyskaniu dyplomu trzy czwarte absolwentów SI było zatrudnionych na umowę o pracę (14 proc. prowadziło własną działalność gospodarczą, a 12 proc. korzystało z innych form zatrudnienia). Liczby te są podobne wśród absolwentów pozostałych kierunków informatycznych.
Co ciekawe, bycie informatykiem o poszukiwanej na rynku specjalizacji SI nie chroni przed brakiem pracy. Bezrobocia doświadczył co czwarty taki specjalista. Jest to jednak o połowę mniej niż absolwentów innych kierunków nieinformatycznych.
