Jak bezpiecznie prowadzić lekcje w sieci? Czy nagrywanie lekcji online jest legalne? – na takie pytania polskich nauczycieli odpowiada uruchomiony właśnie chatbot IBM
„Dzień dobry! Nazywam się Edzia, jestem Twoim wirtualnym wsparciem w tworzeniu zdalnej edukacji. Udzielam odpowiedzi dotyczących uczenia na odległość. Najlepiej rozumiem pytania krótkie i dotyczące jednego zagadnienia. Cały czas się uczę i z każdym dniem znam coraz więcej odpowiedzi” – tak wita nas Edzia – chatbot dla nauczycieli, który został uruchomiony we wtorek, 12 maja, na stronach Centralnego Domu Technologii, Stowarzyszenia Cyfrowy Dialog, Centrum Cyfrowego, Fundacji Szkoła z Klasą i Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Stworzył go zespół IBM na chmurze IBM Cloud i na bazie usługi IBM Watson Assistant. Danych – zgodnych z szablonem przygotowanym w IBM – dostarczyli eksperci z organizacji pozarządowych i środowisk nauczycielskich. Na ich bazie został wytrenowany system, który dostarcza nauczycielom informacje sprawdzone i wiarygodne, oszczędzając im samodzielnego przeszukiwania przepastnych zasobów internetu.
To co prawda niewielka rekompensata dla nauczycieli za brak wcześniejszych porządnych szkoleń z technologii cyfrowych, ale można się cieszyć, że takie narzędzie powstało.
Skąd pomysł?
– To efekt rozmów organizacji pozarządowych ze środowiskami nauczycielskimi, które potrzebowały dobrego źródła informacji na temat prowadzenia lekcji online i dostępu do materiałów – mówi Piotr Beńke z IBM. – „Dlaczego mielibyśmy nie spróbować zrobić chatbota dla edukacji na podobieństwo tego, którego zrobiliśmy dla Ministerstwa Zdrowia?” – pomyśleliśmy.
– W każdej z naszych organizacji po wirtualnych lekcjach i webinarach padały ze strony nauczycieli dziesiątki podobnych pytań o to, jak przenieść różne metody nauczania do sieci i jakie narzędzia wykorzystać do tego celu – wyjaśnia Kamil Śliwowski, dyrektor do spraw programu edukacyjnego w Centralnym Domu Technologii. – Wtedy IBM zaoferował nam pomoc.
Pierwszego dnia Edzia odpowiedziała na ponad 900 pytań
Droga od pomysłu do realizacji była błyskawiczna – EduBot powstał w ciągu zaledwie pięciu dni.
– Zaletą technologii Watson Assistant jest wielka szybkość, z jaką można przygotować nowe narzędzie na bazie stosunkowo małej ilości danych – tłumaczy Piotr Beńke. – Poza tym dzięki mechanizmom sztucznej inteligencji zaszytym w Watson Assistant jesteśmy w stanie zbudować rozwiązanie, które nie szuka po słowach kluczowych, tylko po kontekście i słowach pokrewnych. Rozumie więc sens, a nie konkretną formę pytania.
Edzia jest ekspertką w około 80 obszarach: poczynając od technik prowadzenia lekcji online, przez wskazywanie materiałów, które mogą być pomocne, po prawo autorskie i ochronę wizerunku. Najczęściej zadawanymi pytaniami są: Jakich narzędzi używać do prowadzenia lekcji online? Co to jest wirtualna tablica? Jak bezpiecznie prowadzić lekcje w sieci? Jak oceniać uczniów zdalnie? Czy nagrywanie lekcji online jest legalne?
Odpowiedzi są dość ogólnikowe – na bardziej zniuansowane pytania Edzia nie odpowiada bezpośrednio, ale przekierowuje użytkownika do takich bloków tematycznych, w których powinna się znajdować poszukiwana informacja. Wskazówki, które daje, są jednak zacne – zgodne z tym, co na ten temat sądzą nauczyciele, którym warto zaufać. Odsyła do porządnych platform takich jak Lekcjewsieci.pl, czy Scholaris.pl, które są kopalnią informacji, webinarów i scenariuszy lekcji.
– Zakres jej wiedzy będzie się poszerzał w miarę przybywania kolejnych użytkowników i zadawanych pytań, których nie przewidzieliśmy w czasie projektowania – mówi Piotr Beńke. – Monitorujemy zadawane pytania i codziennie dokładamy nową treść. To system na początku fazy produkcyjnej.
– Pierwszego dnia Edzia odpowiedziała na ponad 900 pytań – dodaje Kamil Śliwowski. – Dzięki nim nie tylko bot, ale i nasi edukatorzy dowiadują się, czego potrzebują nauczyciele i nauczycielki, i przygotowują więcej odpowiedzi.
Kiedy wpisuję na próbę spontaniczny apel o pomoc w rodzaju: „Nauczanie online jest trudne. Dłużej już tego nie wytrzymam. Do kogo mogę zwrócić się o pomoc?”, bot nie jest pewien, o co chodzi. Proponuje mi wybór jednego z pięciu bloków tematycznych lub sugeruje – jeśli żadna z opcji nie będzie pasowała – żebym bardziej precyzyjnie zadała pytanie. Ale jedną z propozycji jest „wsparcie dla nauczycieli”. Klikam – ukazuje się tekst: „Praca nauczyciela jest bardzo obciążająca psychicznie i fizycznie, a ostatni czas gwałtownych zmian niesie ze sobą dodatkowy stres. Dlatego teraz szczególnie ważne jest, żebyś zadbał o swój dobrostan. Zapoznaj się z tekstem Marcina Zaroda w publikacji bit.ly/2VMFuXN oraz pakietem materiałów od Centrum Cyfrowego bit.ly/2xnFXXa”.
Nie jest to może poziom, który można nazwać terapeutycznym, ale ostatecznie nie do tego została Edzia stworzona. Poza tym jest jeszcze młoda – życie wiele ją jeszcze nauczy.
Na razie jest udostępniona przez IBM na 90 dni za darmo, ale założenie od początku było takie, żeby również po epidemii pomagała nauczycielom, szkoląc ich w kompetencjach cyfrowych. Żeby nie zapomnieli tego, czego się nauczyli.
Można się oczywiście zastanawiać, czy EduBot dotrze do tych nauczycieli, którzy najbardziej go potrzebują. Czy wciąż nie kręcimy się w pewnej bańce społecznościowej? Podobnie jak z uczniami – najtrudniej dotrzeć do tych najbardziej potrzebujących; podobno w samej Warszawie od początku epidemii na żadnej z lekcji online nie pojawiło się ponad 600 dzieci – słuch o nich zaginął… Bardzo podobnie jest z najbardziej zagubionymi w tej sytuacji nauczycielami. Czy więc ci, którzy zaglądają na strony powyższych organizacji, a więc mają dostęp do EduBota, potrzebują takiego wsparcia? Pewnie tak, ale z pewnością najbardziej przydałby się tym, którzy rzadko surfują po sieci i nie mają pojęcia o istnieniu Centralnego Domu Technologii czy Centrum Cyfrowego. Jak do nich dotrzeć z informacją o istnieniu EduBota?
Centralny Dom Technologii edukacjawsieci.pl
Stowarzyszenie Cyfrowy Dialog cyfrowydialog.pl
Centrum Cyfrowe centrumcyfrowe.pl
Fundacja Szkoła z Klasą www.szkolazklasa.org.pl
Centrum Edukacji Obywatelskiej blog.ceo.org.pl/edukacja-zdalna
Szkoła w sieci
Choć dzieci pierwszy raz nie poszły do szkół 12 marca, zdalne nauczanie, zgodnie z rozporządzenie Ministerstwa Edukacji, obowiązuje w Polsce od 25 marca. Od tego dnia nauczyciele mają obowiązek realizowania podstawy programowej i wystawiania ocen.
Szkoły do dziś pozostają zamknięte. W tej chwili oficjalnie zajęcia są zawieszone do 24 maja, ale na stronie Ministerstwa Edukacji można znaleźć informację, że sytuacja taka potrwa przynajmniej do 7 czerwca. Jednak 25 maja mają zostać uruchomione w szkołach zajęcia opiekuńczo-wychowawcze dla klas 1-3, z możliwością prowadzenia zajęć dydaktycznych. Także od 25 maja na konsultacje z nauczycielami będą mogli się umawiać maturzyści i uczniowie klas 8, którzy przygotowują się do egzaminów. Od 1 czerwca na konsultację z nauczycielem będzie mógł się umówić już każdy uczeń.
Egzaminy maturalne rozpoczną się 8 czerwca, a egzamin ósmoklasisty będzie przeprowadzony od 16 do 18 czerwca br. W tym roku odbędą się tylko matury pisemne.
Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie (Formuła 2012 i Formuła 2017) potrwa od 22 czerwca do 9 lipca, a egzamin zawodowy (Formuła 2019) zaplanowany jest od 17 do 28 sierpnia.