Samochody autonomiczne poprawią bezpieczeństwo na drogach – utrzymują ich zwolennicy. Zdaniem ekspertów zapytanych przez Komisję Europejską takie deklaracje wymagają jednak potwierdzenia w praktyce
Raport „Ethics of Connected and Automated Vehicles”, przygotowany przez niezależną grupę ekspertów na zlecenie Komisji Europejskiej, zawiera rekomendacje dotyczące bezpieczeństwa drogowego oraz przestrzegania zasad prywatności, uczciwości, wyjaśnialności i odpowiedzialności w obszarze badań i innowacji dotyczących pojazdów autonomicznych.
Autorzy raportu podkreślają, że rozpowszechniony dziś pogląd o większym bezpieczeństwie samochodów zautomatyzowanych wymaga jawnego potwierdzenia w praktyce. Co więcej, nie może być to działanie jednorazowe. Bezpieczne funkcjonowanie tego typu pojazdów musi być regularnie monitorowane z wykorzystaniem wiarygodnych danych oraz uznanych metod naukowych.
Ponadto testy pojazdów autonomicznych na drogach publicznych powinny być prowadzone z troską o innych uczestników ruchu. W tym celu potrzebne są standardy określające dobre praktyki w tym zakresie.
W trosce o najbardziej zagrożonych
Raport zwraca również uwagę na to, że osobom szczególnie zagrożonym w ruchu drogowym (np. rowerzystom, pieszym czy dzieciom) samochody autonomiczne powinny zapewniać większe bezpieczeństwo – np. przez zmniejszanie prędkości bądź zachowywanie większego odstępu, gdy znajdują się w ich pobliżu.
Jeśli chodzi o trudne do rozstrzygnięcia dylematy zachodzące w sytuacjach krytycznych (gdy nie da się uniknąć szkody któregoś z uczestników ruchu), eksperci sugerują, by zachowanie pojazdów samosterujących wynikało przede wszystkim ze wspomnianych wyżej zasad gwarantujących większe bezpieczeństwo osobom najbardziej zagrożonym.
Podkreślają zarazem, że kwestie te wymagają publicznej debaty z udziałem przedstawicieli społeczeństwa, badaczy, decydentów oraz podmiotów produkujących i wdrażających pojazdy autonomiczne.
Prywatność osób postronnych
Oprócz bezpieczeństwa drogowego raport dotyka również spraw związanych z prywatnością danych pozyskiwanych i przetwarzanych przez pojazdy autonomiczne. Przy czym chodzi nie tylko o dane pasażerów, ale także osób przebywających na zewnątrz pojazdu. W związku z tym, że działanie pojazdów samosterujących łączy się ze zbieraniem i przetwarzaniem wielkiej ilości informacji, konieczne jest prowadzenie badań w tym obszarze, a także opracowanie nowych wytycznych oraz dobrych praktyk dotyczących ich ochrony.
Co więcej, dane szczególnie przydatne dla rozwoju i działania pojazdów autonomicznych powinny być dostępne w sposób otwarty, tak by wspierały innowacje i wolną konkurencję na rynku samochodów autonomicznych.
Więcej kultury (odpowiedzialności)
Raport zwraca także uwagę, że wykorzystanie sztucznej inteligencji w pojazdach samosterujących wymaga budowy odpowiednich interfejsów pozwalających użytkownikom rozumieć decyzje podejmowane przez maszyny. Równie ważne są kampanie informacyjne zapewniające społeczeństwu znajomość prawa związanego z funkcjonowaniem takich pojazdów w przestrzeni publicznej oraz możliwość jego egzekwowania.
Jako mechanizmy o wysokim stopniu złożoności samochody autonomiczne wymagają również precyzyjnego wskazania odpowiedzialności poszczególnych osób i instytucji zaangażowanych w ich projektowanie, wdrażanie i użytkowanie, tak by nie było wątpliwości, czyim obowiązkiem jest zapewnienie zgodności działania tych maszyn z odpowiednimi normami i przepisami.
Ważne jest także stworzenie uczciwych kryteriów odpowiedzialności za szkody czy wypadki powstałe z udziałem tego typu pojazdów. Autorzy raportu podkreślają, że w przypadku samochodów autonomicznych należy dążyć do stworzenia kultury odpowiedzialności na podobnych zasadach, jak miało to miejsce w przypadku lotnictwa czy medycyny.