Czy książka trzyma w napięciu? Jaki jest jej poziom sensacyjności? Czy pasuje do danego gatunku literackiego? – w konkursie BLEF sprawdzi to niecodzienna jurorka
W najbliższy weekend (6-8.03) podczas Targów Książki w Poznaniu odbędzie się finał II edycji konkursu literackiego BLEF na mikropowieść sensacyjną, organizowanego przez Fundację Duży Format. Nadesłane prace oceniać będą: Joanna Stryjczyk, redaktorka i agentka literacka, Igor Brejdygant, pisarz i scenarzysta, Ireneusz Jagiełło, mecenas konkursu, Rafał T. Czachorowski, prezes Fundacji Duży Format i… Fiona.
Kim jest Fiona? A raczej: czym? To sztuczna inteligencja, która analizuje teksty w języku polskim. W piątek o godzinie 12 wystąpi na głównej scenie razem z pozostałymi jurorami. Co więcej, w pewnym sensie się zmaterializuje – ci, którzy pobiorą specjalną bezpłatną aplikację na Androida – zobaczą niebieską postać Fiony na scenie w trójwymiarze.
To pierwsza taka jurorka w Polsce. Skąd się wzięła?
– W zeszłym roku na krakowskich targach książki rozmawiałem z Urszulą Witkowską ze start-upu Literacka, która stworzyła system rekomendacji do analizy tekstów w języku polskim – opowiada Robert T. Czachorowski, organizator konkursu. – Wspomniała też o tym, że pracują w tej chwili nad sztuczną inteligencją, która ma pomagać wydawcom w ocenie tekstów. Im dłużej mówiła, tym bardziej otwierałem oczy ze zdumienia; byłem zafascynowany. Kiedy Urszula dowiedziała się, że organizujemy konkurs literacki, zaproponowała współpracę. Zgodziłem się błyskawicznie.
Adres filmu na Youtube: https://youtu.be/61nkt0tI8Io
Źródło: Fundacja Duży Format / YouTube
Co potrafi Fiona?
– Zajmuje się analizą miękkich cech fabuły w oparciu o analizę pełnotekstową literatury faktu i beletrystyki. Czyli: na ile książka jest zabawna, na ile jest fantastyczna, a na ile dokumentalna, na ile trzyma w napięciu – tłumaczy Urszula Witkowska. – Obok wychwytywania tego typu cech mierzymy także, na ile tekst pasuje do danego gatunku literackiego. Organizatorzy konkursu będą więc mogli na bieżąco ocenić, czy nadchodzące teksty pasują do kategorii powieści sensacyjnej. Fiona zmierzy poziom sensacyjności. Z drugiej strony pracujemy nad cechami ilościowymi: ile jest czasowników, ile przymiotników, jaki jest stosunek partii dialogowych do partii opisowych, jakie słowa występują najczęściej.
Taki system rekomendacyjny może się w przyszłości bardzo przydać autorom, czy to na etapie pisania, czy też kiedy chcą gotowy już tekst rozesłać do wydawnictw, żeby sprawdzić, czy tekst pasuje do profilu wydawnictwa, czy nie. Mógłby także pomagać redaktorom z wydawnictw, robiąc wstępną selekcję tekstów, które przychodzą jako propozycje. Teraz często nie nadążają z czytaniem i – zwłaszcza pisarzowi, który dopiero debiutuje – bardzo trudno się przebić. Krótko mówiąc, chcielibyśmy skrócić drogę między autorem a wydawcą.
Sztuczna inteligencja ma pomagać wydawcom w ocenie tekstów
Ale jak Fiona poradzi sobie z niestandardowym tekstem literackim? – pytam. Tekstem, który nie da się łatwo przyporządkować do jednego gatunku? Tekstem ironicznym?
– Z tym sobie nie poradzi – przyznaje Witkowska. – Nie zastąpi czytelnika. Zresztą nie to było naszym zamiarem. Fiona ma być wsparciem dla tych, którzy muszą przedzierać się przez tony informacji, ma im pomóc zaoszczędzić czas, który przeznaczą na coś istotnego. Ona tylko daje alerty, sugeruje, zwraca na coś uwagę. Od oceny artystycznej jakości dzieła są ludzie.
– Głośno tego Fionie nie mówimy, ale ona nie będzie pełnoprawnym jurorem – szepcze Czachorowski. – Będzie dla nas tylko pomocą. Decyzję, kto wygra konkurs, podejmą ludzie. Ale każdy autor dostanie na zakończenie analizę swojego tekstu wykonaną przez Fionę. Myślę, że to będzie dla nich bardzo interesująca lekcja. Ostatecznie dopiero po konkursie będziemy mogli ocenić, jak sobie poradziła. Sam jestem tego bardzo ciekaw.
– Pamiętajmy, że to będzie jej debiut. I w konkursie literackim, i na scenie – mówi Witkowska. – Mam nadzieję, że trema jej nie zje i wszystko pójdzie zgodnie z planem!