Pulchna buzia, okulary, burza kruczoczarnych włosów. Vita Zhou, ośmiolatek z Szanghaju, stał się ikoną chińskiej pogoni za dominacją w świecie sztucznej inteligencji
Chińska edukacja się zmienia. Ale nie tylko odgórnie, w sposób zaprogramowany przez władzę. Uczenie o SI dzieci i młodzieży stało się za Wielkim Murem po prostu modne i popularne. Programowanie jest teraz bardziej na czasie niż języki obce czy sztuki walki.
Vita Zhou w swoim pokoju nagrywa i wpuszcza do sieci filmy szkoleniowe dla innych dzieci, ucząc je przez zabawę programowania i sztucznej inteligencji. Jego vlog na stronie bilibili.com obserwuje już ok. 80 tysięcy internautów, a filmy mają ponad milion wyświetleń. Często korzystają z nich maluchy, które jeszcze nie chodzą do szkoły. Vita trafił na czołówki technologicznych gazet na całym świecie i jest teraz dziecięcym celebrytą w Chinach. Pokazuje, jak pisać kody między innymi za pomocą aplikacji Apple Swift Playgrounds. Pomaga mu w tym tata, Zihenga Zhou, tłumacz książek technologicznych. Vita kodować zaczął z jego pomocą w wieku 5 lat.
Potrzeba ludzi do komputerów
Równolegle do strategii rządu z 2017 dotyczącej rozwoju nowych technologii Chiny ustanowiły krajową strategię sztucznej inteligencji dla edukacji. Państwo Środka inwestuje w naukę na każdym poziomie. I zapowiada, że do 2030 roku prześcignie inne kraje w zastosowaniach SI w różnych dziedzinach.
Do tego trzeba talentów, specjalistów, a zwłaszcza najlepszych i najbardziej pracowitych naukowców. A tych ostatnich według raportu Center for Data Innovation było w Chinach w 2018 roku pięć razy mniej niż w USA – Stany mają ich 5,1 tysiąca, a Chiny niecały tysiąc (Unia Europejska – 5,7 tysiąca).
Według raportu profesjonalnego serwisu sieciowego LinkedIn Chiny zajmują siódme miejsce w globalnych rankingach talentów SI. Z 1,9 miliona specjalistów SI wyłowionych przez LinkedIn w 2017 roku Chiny miały ich tylko 50 tysięcy. Stany Zjednoczone – 17 razy więcej.
Tymczasem niedobór specjalistów od SI w Chinach – jak podaje zależna od Pekinu gazeta „People’s Daily” – jest szacowany aż na 5 milionów osób.
W 2018 roku było 96 chińskich uczelni, które prowadziły programy edukacyjne związane z SI w różnych dziedzinach, podczas gdy rok wcześniej było ich zaledwie 19
Jednak Państwo Środka ma plan, jak nadgonić stracony dystans.
– Rzym nie został zbudowany w ciągu jednego dnia i nie możemy wyszkolić całej rzeszy specjalistów SI za jednym zamachem. Osiągnięcie tego celu to długoterminowe planowanie. W Chinach edukacja SI została zaplanowana na różne etapy nauki, a system jest aktywnie dostosowywany za pomocą przymusowego, odgórnego podejścia – napisał dr Xiaozhe Yang z Wydziału Edukacji Technologii Informatycznych Wschodniochińskiego Uniwersytetu Pedagogicznego w Szanghaju we wrześniu ubiegłego roku w swoim artykule pt. „Przyspieszone działania na rzecz edukacji SI w Chinach”.
Pekin sieje speców SI
Rosną w siłę chińskie uniwersytety szkolące w dziedzinie SI. W 2018 roku było 96 chińskich uczelni, które prowadziły programy edukacyjne związane z SI w różnych dziedzinach, podczas gdy rok wcześniej było ich zaledwie 19.
Rząd w 2018 roku uruchomił międzynarodowy program szkoleniowy SI – Chiny zamierzają przeszkolić co najmniej 500 nauczycieli i 5 tysięcy studentów SI w najlepszych uniwersytetach w kraju w ciągu pięciu lat.
Również w 2018 roku resort edukacji dodał sztuczną inteligencję do programu nauczania w szkole średniej. Na tym poziomie uczy się w Chinach około 25 milionów nastolatków.
Zmieniony program informatyczny dla szkół średnich nie koncentruje się już na komputerach i internecie, lecz na danych, algorytmach, systemach informatycznych i społeczeństwie informacyjnym. Blok zajęć dotyczących SI ma 36 godzin lekcyjnych.
Kraj we współpracy z trzema przedsiębiorstwami związanymi z robotyką zainwestował też w szkolenie zawodowe, aby do 2020 roku uruchomić 10 publicznych ośrodków szkolenia branżowego i 90 centrów szkolenia zawodowego w chińskich zawodówkach.
Zamiast czerwonej książeczki
W ponad 40 szkołach w połowie 2018 roku pilotażowo wprowadzono pierwszy chiński podręcznik SI dla uczniów szkół średnich „Fundamenty sztucznej inteligencji”, który zawiera podstawy technologii rozpoznawania obrazów, dźwięku, tekstu, a także technologii głębokiego uczenia się.
Książkę wydała firma SenseTime i już niebawem ma ją posiadać każdy nastolatek uczący się w średniej szkole. SenseTime jest oceniany jako „najcenniejszy” start-up na świecie.
Pod koniec 2018 roku Wschodniochiński Uniwersytet Pedagogiczny zaproponował równolegle sześć podręczników na temat badań i rozwoju technologicznego SI dla szkół podstawowych i średnich i kolejne w 2019 roku – w listopadzie ubiegłego roku chińskie Ministerstwo Edukacji zaktualizowało swój program nauczania o SI, dorzucając do spisu lektur dla uczniów każdego poziomu nauczania odpowiednie książki o big data, kodowaniu i obliczeniach kwantowych.
Rodzice programują dzieci
Entuzjazm dla edukacji SI wykracza jednak poza politykę państwa.
Ośmioletni Vita reprezentuje rosnącą liczbę chińskich dzieci, które uczą się kodowania prędzej niż czytania. Rodzice są przekonani, że umiejętności kodowania będą niezbędne dla chińskich nastolatków ze względu na wytyczony przez rząd kierunek rozwoju kraju. Jeśli sami nie potrafią uczyć dzieci kodować, wysyłają je na kursy lub sadzają przed komputerem, by korzystać z lekcji online, na przykład takich, jakie proponuje Vita.
Liczba ofert pozaszkolnej nauki programowania rośnie w oszałamiającym tempie. Zgodnie z wyliczeniami chińskich firm analitycznych wartość rynku edukacji programistycznej dla dzieci w 2017 roku wynosiła w Chinach ponad 1 miliard dolarów, a w 2020 ma przekroczyć ponad 5 miliardów dolarów.
Nie inaczej jest z nauką wśród studentów i wykładowców, którzy też chcą być na czasie. Z badań ankietowych pół miliona respondentów w wieku 20-30 lat, które wykonał Chiński Instytutu Nauki i Technologii w maju 2018 roku, wynika, że większość z nich wykazuje duży entuzjazm do nauki o SI – 61 procent z nich poświęca tygodniowo 10-20 godzin na naukę, a 85 procent wyraża chęć uczestnictwa w płatnych kursach.
Vita szkoli na vlogu od sierpnia 2019 roku. Niedawno z okazji urodzin życzenia za pośrednictwem chińskiego odpowiednika Twittera (Weibo) złożył małemu programiście z Szanghaju Tim Cook, dyrektor Apple.
Koduj w Polsce
Rośnie popularność polskiej strony o kodowaniu uruchomionej przez Ministerstwo Cyfryzacji. Można tam znaleźć ciekawe informacje o różnych inicjatywach i wydarzeniach, ale przede wszystkim propozycje programów i scenariuszy nauczania dzieci z klas I, II i III szkoły podstawowej, jest też strefa rodzica objaśniająca programistyczne pojęcia i proponująca wspólne gry i zabawy, strefa nauczyciela, informacje o konkursach, a także inspirujące filmiki i gry uczące najmłodszych kodowania. Są wśród nich propozycje takie jak Minecraft, Star Wars, Frozen itp.
Warto zajrzeć wspólnie z dziećmi na koduj.gov.pl.